Η Μύκονος είναι ο ταξιδιωτικός προορισμός που ενσαρκώνει με τον πλέον έκδηλο τρόπο το τρίπτυχο της δημοτικότητας του Ελληνικού καλοκαιριού: ήλιος, θάλασσα και έντονη νυχτερινή ζωή. Αν προσεγγίσει κανείς το νησί κατά τις νυχτερινές ώρες, μπορεί και να αποπροσανατολιστεί, αφού τα φώτα απλώνονται σχεδόν σε όλη του την έκταση, δίνοντας την εντύπωση πως φτάνει κανείς σε κάποιο λιμάνι της ενδοχώρας. Το φαινόμενο εντείνεται ακόμα περισσότερο, αν συναντήσετε κάποιες από τις πλωτές πολιτείες, τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια δυναμικότητας οκτακοσίων έως δυόμισι χιλιάδων θέσεων, που συχνά κάνουν την εμφάνισή τους στο λιμάνι της Μυκόνου, μεταφέροντας τους πιο εύρωστους οικονομικά τουρίστες.
Η ΧΩΡΑ
Η Χώρα της Μυκόνου αποτελεί από τη δεκαετία του 50 έναν από τους πιο αγαπημένους ταξιδιωτικούς προορισμούς στον πλανήτη. Η Χώρα της Μυκόνου έχει κατασκευαστεί γύρω από το μεσαιωνικό κάστρο της παλιάς πόλης, το οποίο βρίσκεται σε μια βραχώδη περιοχή δίπλα στη θάλασσα, στα ανατολικά του νησιού. Τα κτίρια, τα οποία είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, έχουν ένα ειδικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Οι δαιδαλώδεις, μικροί δρόμοι με πολλές υπαίθριες σκάλες και στις δύο πλευρές, οι αμέτρητες, γραφικές εκκλησίες, οι ανεμόμυλοι, αλλά πάνω απ’ όλα, η αρμονία του λευκού τοπίου, δίνουν ένα μοναδικό αποτέλεσμα και μια απίστευτα όμορφη αισθητική ενότητα. Η δυτική πλευρά της Χώρας της Μυκόνου, η οποία είναι χτισμένη κυριολεκτικά πάνω στη θάλασσα, είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, ενδιαφέρουσα. Αυτό το τμήμα της πόλης της Μυκόνου, λόγω της ιδιομορφίας του ως προς τη δόμηση, ονομάζεται «Μικρή Βενετία».
Υπάρχουν πέντε (5) μουσεία στη Μύκονο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, το Σπίτι της Λένας, ο Μύλος Μπόνη, και το Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου. Υπάρχουν, επίσης, μια Πινακοθήκη και μια Βιβλιοθήκη. Στη Χώρα της Μυκόνου, ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει ένα από τα πολλά εστιατόρια, μπαρ και καφέ. Ας μην ξεχνάμε ότι η Μύκονος είναι γνωστή για τη νυχτερινή της ζωή και οποιαδήποτε ώρα της μέρας κάνετε βόλτες στη Χώρα, είναι βέβαιο ότι θα μαγευτείτε από την ομορφιά της. Η μοναδική εμπειρία της βόλτας γύρω από τα πλακόστρωτα δρομάκια της Χώρας, θα παραμένει πάντα έντονα στη μνήμη οποιουδήποτε επισκέπτη.
Παρά την τουριστική ανάπτυξη, έχει κατορθώσει να περισώσει αρκετά από τα οικιστικά χαρακτηριστικά της. Τα αμέτρητα στενά σοκάκια, οι ανεμόμυλοι, τα ασβεστωμένα πεζούλια, οι γαλάζιοι και κόκκινοι τρούλοι –είναι όλα εδώ. Τα σπιτάκια είναι κυβόσχημα και εξακολουθούν να παίζουν με το λευκό και το γαλάζιο, παράγοντας ένα σύνολο αρμονικό. Σήμα κατατεθέν της πόλης, που η εικόνα του έχει κάνει πολλές φορές το γύρο του κόσμου, είναι οι κάτω Μύλοι, οι ανεμόμυλοι που βρίσκονται στο χαμηλό λόφο ΝΑ της Χώρας. Στην πόλη της Μυκόνου, εκτός από τα καταστήματα στα οποία χτυπάει πολύ συχνά η καρδιά της Ευρωπαϊκής μόδας, αξίζει να επισκεφθείτε τη συνοικία της Αλευκάνδρας, για να απολαύσετε τη δύση από την επονομαζόμενη Μικρή Βενετία –που επίσης έχει κάνει το γύρο του κόσμου σε φωτογραφίες και καρτ ποστάλ- και το Δημαρχείο που στεγάζεται σε ένα κομψό κτίριο με κεραμοσκεπή και εμφανείς κλασσικές επιρροές του 1780. Δίπλα στο Δημαρχείο βρίσκεται το νεοκλασικό κτίριο του πρώτου δημόσιου σχολείου της Μυκόνου (του Μαύρου) που χτίστηκε το 1857. Ακριβώς μπροστά στη θάλασσα, βρίσκεται κ ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου της Καδένας (1700). Κοντά στο Δημαρχείο θα βρείτε το Λαογραφικό Μουσείο της Μυκόνου, ενώ στην πόλη λειτουργούν επίσης τρία ακόμα πολύ αξιόλογα μουσεία – Αρχαιολογικό, Ναυτικό και το Αγροτομουσείο-Μύλος του Μπόνη.
Πίσω από τη Μικρή Βενετία βρίσκεται ένα από τα πιο φωτογραφημένα χριστιανικά μνημεία της χώρας. Πρόκειται για το ναό της Παναγίας Παραπορτιανής, που στην ουσία συνιστά ένα σύμπλεγμα 5 μικρότερων ναών -4 στη βάση και ένας που επικάθεται σαν τρούλος πάνω στις υπόλοιπες. Ο αρχαιότερος είναι των Αγίων Αναργύρων (14ος αιώνας) ενώ οι άλλοι ολοκληρώθηκαν το 1920. Το όνομα «Παραπορτιανή» οφείλεται στο γεγονός ότι βρισκόταν δίπλα στη μικρή πύλη (παραπόρτι) του μεσαιωνικού κάστρου. Όμορφος είναι και ο μητροπολιτικός ναός της Χώρας – Ζωοδόχος Πηγή ή Μεγάλη Παναγιά, όπως τον αποκαλούν εδώ εξ αιτίας του μεγέθους του. Ο ναός είναι χτισμένος πριν από το 1650, όπως μαρτυρούν οι πολύ αξιόλογες βυζαντινές εικόνες του. Εξαιρετικής τέχνης είναι ο δεσποτικός θρόνος και το βενετσιάνικο ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Νότια της πόλης, στη Βρύση, κοντά στις εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου «Θαρρόη», ανακαλύφθηκε θολωτός τάφος της Μυκηναϊκής περιόδου (14ος αι. Π.Χ.). Στο κεντρικότερο σημείο της πόλης, πάνω στον εμπορικότερο δρόμο, δίπλα σε καφέ-μπαρ και εστιατόρια, μπορείτε ακόμη να δείτε τα Τρία Πηγάδια, από όπου υδρευόταν όλη η Χώρα τον 18ο αι. Σε απόσταση περίπου 5 χλμ. Βόρεια της Χώρας, στο ΒΔ ακρωτήριο Αρμενιστής, αξίζει να επισκεφτείτε το Φάρο της Μυκόνου που κατασκευάστηκε το 1891. Ο φάρος βρίσκεται σε πύργο ύψους 19 μέτρων, ενώ ο παλιός μηχανισμός του εκτίθεται στην αυλή του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου.
Στο λόφο του Παλαιόκαστρου, στο μυχό του Πανόρμου, βρίσκεται η σημαντικότερη αρχαιολογική θέση στο έδαφος του νησιού, με κατάλοιπα αρχαίου τείχους και κτισμάτων καθώς και κεραμικής των Γεωμετρικών, Αρχαϊκών και Ελληνιστικών χρόνων, ακριβώς κάτω από το βενετσιάνικο κάστρο των Γκίζι, πάνω από το οποίο βρίσκεται η γυναικεία Μονή Παλαιοκάστρου που ιδρύθηκε τον 18ο αι. Εδώ εικάζεται ότι βρισκόταν η δεύτερη αρχαϊκή πόλη της Μυκόνου. Λίγο βορειότερα και πιο παραλιακά, στη Φτελιά, έχουν εντοπιστεί λείψανα νεολιθικού οικισμού που ανάγονται την 5η χιλιετία π.Χ. Κοντά βρίσκεται και το γραφικότερο ίσως χωριό της Μυκόνου, η Άνω Μερά, καθώς και η Μονή της Παναγιάς Τουρλιανής (1543) γύρω από την οποία αναπτύχθηκε στη συνέχεια ο οικισμός. Η παράδοση θέλει το τέμπλο, τον άμβωνα και τις εικόνες του καθολικού φιλοτεχνημένες στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Στην ύπαιθρο της Μυκόνου θα συναντήσετε σε διάφορα σημεία λείψανα αρχαίων τετραγώνων ή στρογγυλών πύργων, που εικάζεται ότι αποτελούσαν τμήμα της αμυντικής στρατηγικής του νησιού.. Τέτοιες κατασκευές θα δείτε πίσω από τον Πλατύ Γιαλό, στην τοποθεσία Πόρτες, που πήρε τ’ όνομά της από τους τρείς λαξεμένους μονόλιθους από γρανίτη, που κάποτε αποτελούσαν την πύλη του πύργου, τον πύργο της Ληνούς, με ίχνη οχυρωματικού περιβόλου και δύο πρωτοχριστιανικά εκκλησάκια. Στο ακρωτήριο Ταρσανάς, στις ΝΔ ακτές, πάνω τη χερσόνησο Διβούνια ή Δίμαστο (Μαστοί της Αφροδίτης) που χωρίζει την παραλία της Αγίας Άννας από την παραλία Καλαφάτη, έχουν εντοπιστεί λείψανα προϊστορικού οικισμού.
Ανάμεσα στις ομορφιές της Μυκόνου, μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τα «Χουλάκια» παραλία όπου βρίσκει κανείς πολύ μεγάλα βότσαλα, τους σχηματισμούς του γρανίτη σε περίεργα σχήματα στο νότο (Χάλαρα, Πλιντρί, Ληνώ, Άγιος Λάζαρος), τα μαγευτικά ακρωτήρια μεταξύ μικρών κολπίσκων (Δράπανος, Διβούνια), τις απότομες ακτές στο Βορρά (Φανάρι,Πάνορμος), τον κόκκινο βράχο του Τραγονησιού, το αυστηρό τοπίο της Αλεόμανδρας κλπ. Αυτό το βραχώδες έδαφος της Μυκόνου έχει εντυπωσιάσει τους προγόνους μας τόσο πολύ ώστε να συνδεθεί το νησί με τον μύθο του αγώνα του Ηρακλή με τους Γίγαντες.
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
Στη Χώρα και μόνο σε μια έκταση 1 χλμ2, υπάρχουν περισσότερες από εξήντα (60) εκκλησίες, με ένα ειδικό ενδιαφέρον για την αισθητική, ενώ σε όλο το υπόλοιπο νησί, όλες οι μικρές και μεγάλες σε μέγεθος εκκλησίες, ειδικά στη Χώρα, έχουν έντονη την προστασία των θρησκευτικών μνημείων. Ωστόσο, όλες οι εκκλησίες, ακόμη και οι απλούστερα και πιο απομονωμένες, αξίζουν εξίσου την προσοχή του επισκέπτη. Ο αριθμός τους - "ήταν όσες και οι μέρες του χρόνου» μέχρι τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο - εντυπωσίασε τους ταξιδιώτες μεγαλύτερης ηλικίας και είναι ένα από τα εμπορικά σήματα του νησιού. Το ποσοστό αυτό, αντιστοιχεί σχεδόν σε μία εκκλησία για κάθε δέκα κατοίκους! Όλες αυτές οι εκκλησίες συμβολίζουν το υψηλό θρησκευτικό συναίσθημα των ανθρώπων της Μυκόνου και πολλοί από αυτούς τους ναούς, οφείλουν την ύπαρξή τους σε ένα παλιό τάμα της οικογένειας. Τα περισσότερα από αυτά τα εκκλησάκια είναι μικρά και απλά, με ένα κλίτος και καλύπτονται με κεραμίδια σε ένα κόκκινο-καφέ χρώμα. Μερικά είναι πολύ παλιά, αλλά η πλειοψηφία χρονολογείται από τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα. Περιλαμβάνουν ενδιαφέροντα και αντιπροσωπευτικά δείγματα της ελληνικής εκκλησιαστικής τέχνης. Εκτός από τις εκκλησίες, η Μύκονος έχει πολλά μοναστήρια. Τα μοναστήρια της Παναγίας της Τουρλιανής (16ος-18ος αιώνας), του Παλαιοκάστρου (18ος αιώνας), του Αγίου Γεωργίου στον Αμπελόκηπο στην Άνω Μερά, και του Αγίου Παντελεήμονα (17ος αιώνας) στο Μαράθι, είναι αυτά που προσελκύουν περισσότερους επισκέπτες, κυρίως λόγω της αρχιτεκτονικής τους και των ανεκτίμητων αντικειμένων της θρησκευτικής τέχνης που φυλάσσονται εκεί.
